Iaido

Τι είναι το Iaido;

To Iaido είναι μια Ιαπωνική πολεμική τέχνη όπου ο ασκούμενος με μία γρήγορη και σωστά χρονισμένη ξιφουλκυση ιπερισχύει του αντιπάλου σε μία κίνηση. Στο Iaido θεωρείται δεδομένο ότι και ο αντίπαλος (ή οι αντίπαλοι) είναι οπλισμένος/οι επίσης με ξίφος.Το Iaido, σύμφωνα με την παράδοση, έλκει την καταγωγή του από τον Hayashizaki Jinsuke Shigenobu, (1542-1621) ο οποίος ανέπτυξε την τέχνη του μετά από θεϊκή έμπνευση, την οποία και ονόμασε Muso Shiden Jushin Ryu Batto jutsu. Στην συνέχεια η τέχνη εμφανίζεται με διάφορα ονόματα όπως batto jutsu, iai-nuki, για να λάβει τελικά την ονομασία Iaido, η οποία εμφανίζεται και καθιερώνεται κατά την διάρκεια της δεκαετίας 1930 από τον Nakayama Hakudo, (1873-1958).

Με την πάροδο των αιώνων αναπτύχθηκαν διάφορες ryu –σχολές- iaido κυριότερες των οποίων είναι οι Muso Jikiden Eishin Ryu, Muso Shinden Ryu, Shinkage ryu, Tamiya Ryu, Mugai ryu, Hoki ryu, Suio ryu και άλλες μικρότερης εμβέλειας, οι οποίες σήμερα χαρακτηρίζονται με την γενική ονομασία koryu –η λέξη koryu χρησιμοποιείται ως χαρακτηρισμός για κάθε «παλαιά σχολή» των κλασσικών ιαπωνικών τεχνών.

Δομή της εξάσκησης.

Η εξάσκηση στο Iaido συνίσταται στην εκτέλεση kata, τυποποιημένων ασκήσεων με προδιαγεγραμμένη δομή και εξέλιξη. Αρχικά ο ασκούμενος διδάσκεται στο σετ κάτα που ονομάζεται Zen Ken Ren Iai, ZNKR Iai, –η παλαιότερη ονομασία Seittei Iai– και αργότερα, όταν έχει αποκτήσει τις απαραίτητες βάσεις, εμβαθύνει στην εξάσκηση με την μελέτη μίας παραδοσιακής σχολής koryu, η οποία ακολουθείται στο dojo στο οποίο ασκείται.H βασική δομή ενός κάτα αποτελείται από τέσσερα μέρη, Nukitsuke (ξιφούλκηση και κόψιμο σε μία κίνηση, κρατώντας το ξίφος με το ένα χέρι), Kiritsuke (αποφασιστικό κόψιμο, κρατώντας το ξίφος με τα δύο χέρια), Chiburi ( αποτίναξη και καθαρισμός του αίματος από την λάμα) και Noto (επαναφορά του ξίφους στην θήκη). Σ’ αυτό το βασικό πλαίσιο εμφανίζονται διάφορες παραλλαγές όπως, απόκρουση μιας επίθεσης και ακολούθως κόψιμο του αντιπάλου, κτύπημα του αντιπάλου με την λαβή του ξίφους πριν την ξιφούλκηση, κόψιμο σε γωνία διαφορετική από το οριζόντιο ή κατακόρυφο επίπεδο, αντιμετώπιση δύο, τριών ή τεσσάρων αντιπάλων κ.α. Σε προχωρημένο στάδιο εξασκήσεως και στα πλαίσια του koryu, εκτελούνται kata με αντίπαλο, kumitachi, καθώς επίσης και tameshigiri, κόψιμο κατάλληλων στόχων με χρήση αληθινής λεπίδας, shinken.

ZNKR Iaido

H Παν-Ιαπωνική Ομοσπονδία Κέντο (ZNKR ή Ζεν-Κεν-Ρεν), μετά την επανασύσταση της το 1952 περιελάμβανε και επόπτευε μόνο το Kendo. Το 1956 δημιούργησε Τεχνική Επιτροπή για το Iaido, η εξάσκηση όμως περιελάμβανε εξάσκηση μόνο σε σχολές koryu. Mε την πάροδο του χρόνου διαπιστώθηκε ότι οι ασκούμενοι στο Kendo απομακρύνονταν από τις ρίζες της τέχνης του ξίφους και οι τεχνικοί υπεύθυνοι της οργάνωσης αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα σετ kata για την εισαγωγή στην εξάσκηση στο Iaido. Έτσι, τo 1969, μία επιτροπή αποτελούμενη από υψηλόβαθμους δασκάλους της ZNKR προερχόμενους από διάφορες παραδοσιακές σχολές, τυποποίησε, έπειτα από τριετή μελέτη, ένα αριθμό κάτα (αρχικά επτά, στις αρχές δεκαετίας του 1980 έγιναν δέκα και από το 2000, δώδεκα) που αρχικά ονομάσθηκαν Seittei Iai και σήμερα Zen Ken Ren Iai (ZNKR Iaido). Τα kata αυτά αποτελούν την βάση της εξάσκησης στο iaido και την προετοιμασία του ασκούμενου για πλέον ενδελεχή εξάσκηση σε μία παραδοσιακή σχολή, koryu. Για μία λεπτομερή αναφορά της δημιουργίας και εξέλιξης του ZNKR Iaido πατήστε ΕΔΩ. Για να κατεβάσετε το επίσημο εγχειρίδιο του ZNKR Iaido, στα ελληνικά (ανεπίσημη μετάφραση), πιέστε ΕΔΩ.

Muso Jikiden Eishin Ryu – MJER
Το Muso Jikiden Eishin Ryu -η koryu σχολή η οποία ασκείται στο Furyu Dojo Athens- είναι μία από τις πλέον διαδεδομένες παραδοσιακές σχολές του ξίφους. Προέρχεται κατευθείαν από την διδασκαλία του ιδρυτή της τέχνης του Iaido, Hayashizaki Jinsuke Shigenobu και το όνομα της σημαίνει «αυθεντική χωρίς διακοπή διδασκαλία, από δάσκαλο σε μαθητή της γραμμής Έισιν». Αν και o Hayashizaki θεωρείται ο ιδρυτής του στυλ, ωστόσο η ονομασία της σχολής προέρχεται από τον έβδομο soke («πατριάρχης») της σχολής, Hasegawa Eishin.
Η διδασκαλία του MJER, όπως εξασκείται σήμερα κωδικοποιήθηκε από τον 17ο soke, Oeh Masamitsi Shikei και περιλαμβάνει τα τρία επίπεδα, (Shoden, 11 κάτα – Chuden, 10 κάτα – Okuden, 21 κάτα (8 από καθιστή θέση tate hiza, 10 από όρθια, 3 απο καθιστη θεση seiza). Επιπροσθέτως, σε προχωρημένο επίπεδο η διδακτέα ύλη της σχολής περιλαμβάνει δύο σειρές ιδιαίτερων kata, τις Bangai no Bu, με 4 κάτα και Hayanuki, με 10 κάτα καθώς και δύο σειρές kumitachi, kata με αντίπαλο, Tachi Uchi no Κurai, με 10 κάτα και Tsumiai no Κurai, με 10 kata.

O 17ος soke, Oeh Masamitsi Shikei, δίδαξε πολλούς και λίαν αξιόλογους kenshi –ξιφομάχους-, πολλοί από τους οποίους ανέπτυξαν τις δικές τους ιδέες για την τέχνη. Ο Oeh sensei απένειμε menkyo kaiden –πιστοποιητικό πλήρους γνώσης της σχολής- σε πέντε από τους μαθητές του, τους Hogiyama Namio, Masaoka Kasumi Ikkan, Yamauchi Toyotake, Yamamoto Harusuke και Yamazaki Yasukichi, από τους οποίους προέρχονται οι υφιστάμενες σήμερα κύριες γενεαλογικές γραμμές / κλάδοι της ryu. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εξάσκηση του MJER μέσα στα πλαίσια της Παν-Ιαπωνικής Ομοσπονδίας Κέντο δεν συνδέεται απαραίτητα με κάποια από τις γενεαλογίες soke της σχολής.

Μία από τις ”γραμμες” της ryu η Osaka kei, έχει έδρα της στη Osaka, με την δημιουργία του Osaka Yaegaki-kai από τον Hogiyama Namio (Kochi/Tosa 1891 – 1935). Η γενεαλογία της ”γραμμης” αυτής συνεχίζεται μέχρι σήμερα, Hogiyama Namio, (18ος soke ) -> Kono Minoru Hakuren (20ος soke) -> Sakamoto Kichiro, hanshi 9 dan -> Fukuda Kazuo, hanshi 9 dan -> Ikeda Teruo, hanshi 8 dan.

Μια αλλη ”γραμμη” ξεκινά με τον Yamamoto Harusuke, sensei, hanshi 9 dan & menkyo kaiden, συνεχιζόμενη μέχρι σήμερα: Yamamoto Harusuke -> Yamashibu Yoshizaku, hanshi 8 dan -> Haruna Matsuo, kyoshi 8 dan -> Oshita Masakazu, kyoshi 8 dan.

O δάσκαλος ODA Katsuo, hanshi 8 dan, ακολούθησε βασικα την ”γραμμη”, της Osaka kei , ομως, σε καποιες περιοδους της πορείας του, ασκηθηκε και με τον δάσκαλο Yamamoto Harusuke. O δάσκαλος Oda υπηρξε ιδρυτης & επικεφαλής του Shimizu Yaegaki kai, το οποίο έχει έδρα στην περιφέρεια της Shizuoka /Ιαπωνια. Διδαξε τοσο στην Ιαπωνια οσο και σε χωρες του εξωτερικου, Βελγιο, Γαλλια, ΗΠΑ, Ελλαδα, Αυστραλια, Νεα Ζηλανδια.

Για μία αναλυτική παρουσίαση του Muso Jikiden Eishin Ryu πατήστε ΕΔΩ.

Ενδυμασία και εξοπλισμός.
Κατά την εξάσκηση οι ασκούμενοι φορούν hakama (πολύ φαρδύ παντελόνι που δένεται στη μέση με κορδόνια) και keikogi (φαρδύ σακάκι). Δεν υπάρχει κανόνας σχετικά με το χρώμα της ενδυμασίας αν και είθισται η hakama να είναι μπλε ή μαύρη και το keikogi σε χρώμα που να συνδυάζεται με αυτή –οι λευκές χακάμα συνήθως θεωρούνται θερινή ενδυμασία. Μία ζώνη τύπου iai obi φοριέται κάτω από τα κορδόνια himo της hakama και εξυπηρετεί στο να διατηρεί το ξίφος στην θέση του. Αξίζει να αναφερθεί ότι αντίθετα με άλλες πολεμικές τέχνες, το χρώμα της ζώνης αυτής δεν αποτελεί ένδειξη του βαθμού αλλά επιλέγεται ώστε να συνδυάζεται με το χρώμα της ενδυμασίας. Συμπλήρωμα της εμφάνισης είναι το zeken, ένα υφασμάτινο «ταμπελάκι» στο οποίο αναφέρεται το όνομα του ασκουμένου, η πόλη ή η περιοχή και ενδεχομένως και το dojo στην οποία ασκείται• και τοποθετείται στο αριστερό μέρος του στήθους.

Τέλος, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις οι ασκούμενοι φορούν επίσημη ενδυμασία, αποτελουμενη απο το montsuki,  keikogi με φαρδιά μανίκια και οικόσημο, kamon, στο μέσο της πλάτης, δεξιά και αριστερά στο στήθος & στα μανίκια και ριγε hakama, στο χρωμα που επιλεγει ο ασκουμενος. Σε πολλες περιπτωσεις η ενδυμασια αυτη συμπληρωνεται με λευκα tabi, ειδος καλτσας που ξεχωριζει το μεγαλο δακτυλο.

To ξίφος που χρησιμοποιείται για την εξάσκηση μπορεί να είναι, bokken/bokuto, ξύλινη απομίμηση ξίφους, iaito, μεταλλική απομίμηση κατασκευασμένη από κράματα αλουμινίου η ατσαλι, shinken, αληθινή λεπίδα για έμπειρους ασκούμενους.